بی شک یکی از بی نظیرترین اجراهای استاد محمد رضا شجریان ، آلبوم جاودانه آسمان عشق است. این بار استاد عشق آسمانی خود را با اجرای اثری زیبا به  دنیای موسیقی ملی ایرانی تقدیم میکند . آسمان عشق را به جرات میتوان قله سه گاه نامید که از روی آن میتوان تدریس کرد و افقهای شگرفی را در پیش روی دوستدارن گشود . شجریان در این آلبوم به سراغ اشعار لطیف شاعران نامی ، عطار نیشابوری و مولانا میرود . در خصوص رابطه شجریان و اشعار سعدی و دستگاه سه گاه سخنها گفته شده است . اما این باراستاد با عنایت به اشعار عطار و مولانا یک سه گاه دیگر می افریند . اشعاری فوق العاده زیبا و جذاب.

آلبوم آسمان عشق ، بیش از آنکه یک اثر هنری باشد یک حس هنری است . حسی  که از اعماق وجود خواننده و نوازندگان برخواسته است . نمیتوان این اثر را شنید و پی به ارتباط قوی هنرمندان این مجموعه با حال و هوای درونی و معنوی آنان نشد . چرا که میتوان معتقد بود هر گونه احساس لطیفی که در اعماق وجود شنونده بروز می کند ، ناشی از حسی است که اثر آفرینان داشته اند .

... و اما سه گاه ، دستگاهی بی نهایت شور انگیز و زیبا . استاد شجریان در این دستگاه معجزه میکند  . او غم و اندوه و شادی و شعف را به یکباره در این آلبوم همراه هم تقدیم دوستدارن میکند تا آنان که با تصنیف به گرد دل همی گردی .... در تفکر فرو رفته اند با تصنیف چنان مستم من امشب .... احساس طربی دلپذیر کنند. آنان که معتقدند سه گاه غمگین است میتوانند با شنیدن سوی دیگر نوار به شادی و شعف نیر فکر کنند .

اشعاری که استاد شجریان در این اثر استفاده میکند همانند تمامی آلبومهای او ، پر مغز و پر معنی است . اما کمتر خواننده ای است که بخواهد  از شعر جانا حدیث حسنت در آستان نگنجد ... جهت آواز استفاده کند ، زیرا ردیف شعری آن چندان نمیتواند مناسب تحریرهای انتهایی باشد . اما شجریان به خوبی این کار را میکند.در ابتدای هر دو سوی آلبوم  درآمدی بسیار زیبا(همانند بسیاری از آلبومهای استاد شجریان) می شنویم که زمینه را برای اجرای آواز آماده میکند. این قطعه ها معمولا متناسب   با نوع آواز و تصنیف آن است . چنانکه در آواز  جانا حدیث حسنت در داستان نگنجد و تصنیف  میدانم ، ریتم درآمد بسیار آرامتر از سوی دیگر نوار است .

جلد آسمان عشق از کاملترین بروشورهایی است که متاسفانه در کمتر آلبومی شاهد آن هستیم . حتی استاد شجریان در برخی از آثار خود ویژگی جلد آسمان عشق را پیاده نکرده است و آن این است که در جلد مزبور علاوه بر مشخصات کامل ناشر و نوازندگان و سایر عوامل دست اندرکار ، اشعار مجموعه سروده عطار و مولانا با خط نستعلیق استاد امیر احمد فلسفی به شکل ترکیب آورده شده است که به صورت شایسته ای میتواند شنونده را همراه خواننده همراهی کند 

 در زیر اشعار کامل موجود در این آلبوم برای استفاده دوستدارن ارائه میشود :

                                                                                                           عطار

************************

عطار

********************

تصنیف "میدانم"          شعر:حضرت مولانا              اهنگ:شجریان

به گرد دل همي گردي ، چه خواهي كرد ؟ ميدانم      چه خواهي كرد؟ دل را خون ، رخ را زرد؟ ميدانم
يكي بازي برآوريد كه رخت دل همه بردي                  چه خواهي بعداز اين بازي دژر آورد؟ ميدانم
به حق اشك گرم من، به حق آه سرد من                 كه گرمم پرس چون بيني ، كه گرم از سرد ميدانم
مرا دل سوزد و سينه ترا دامن، اين فرق است           كه سوز از سوز و دود از دود و درد از درد ميدانم
بدل گويم كه چون مردان صبوري كن دلم گويد            نه مردم ني زن گر از غم ز زن تا مرد ميدانم
دلا چون گرد بر خيزي زهر بادي ، نمي گفتي            كه از مردي برآوردم زدريا گرد ميدانم

جانا ز فراق تو این محنت جان تا کی                       دل در غم عشق تو رسوای جهان تا کی  
چون جان و دلم خون شد در درد فراق تو                  بر بوی وصال تو دل بر سر جان تا کی  
نامد گه آن آخر کز پرده برون آیی                             آن روی بدان خوبی در پرده نهان تا کی  
بشکن به سر زلفت این بند گران از دل                    بر پای دل مسکین این بند گران تا کی  
دل بردن مشتاقان از غیرت خود تا چند                    خون خوردن و خاموشی زین دلشدگان تا کی  
گر عاشق دلداری ور سوخته‌ی یاری                       بی نام و نشان می‌رو زین نام و نشان تا کی  
عطار

چنان مستم چنان مستم من امشب         که از چنبر برون جستم من امشب

چنان چیزی که در خاطر نیاید                    چنانستم چنانستم من امشب

به جان با آسمان عشق رفتم                    به صورت گر در این پستم من امشب

بشوی ای عقل دست خویش از من           که در مجنون بپیوستم من امشب

چو واگشت پی او می دویدم                    دمی از پای ننشستم من امشب

                                                                                                
                                                                                                  مولانا

---

تعداد آهنگها: 

  آسمانِ عشق نام آلبومی با آواز محمدرضا شجریان در دستگاه سه‌گاه است که در مهرماه سال ۱۳۷۰ بر روی سروده‌های  مولوی  و عطار نیشابوری اجرا و منتشر شد. آهنگ‌سازی این آلبوم را محمدرضا شجریان، داریوش پیرنیاکان و  سعید فرج‌پوری  بر عهده داشته‌اند. مدت زمان این آلبوم که نوازندگی آن‌را گروه آوا بر عهده داشته ۵۷ دقیقه و ۴۷ ثانیه است.

آسمانِ عشق که از بهترین اجراهای محمدرضا شجریان است و می‌توان آن‌را ستیغِ ( سه‌گاه) نامید پیش از آن‌که یک اثرِ هنری باشد یک  حسِ هنری  است. چرا که هر احساسی که در وجود شنونده بروز می‌کند، ناشی از حسی است که آفرینندگانِ آن اثر داشته‌اند.

 آسمانِ عشق-  غم، اندوه، شادی و شعف را یک‌‌جا در «دستگاه سه‌گاه» عَرضه می‌کند تا آنان که با تصنیفِ  به گرد دل همی گردی  در اندیشه فرو رفته‌اند با تصنیفِ  چنان مستم من امشب  احساس طَرَب کنند. کمتر خواننده‌ای است که از شعر  جانا حدیث حُسنت در داستان نگنجد جهت آواز استفاده کند، زیرا ردیف شعری آن چندان نمی‌تواند مناسب تحریرهای انتهایی باشد. اما «محمدرضا شجریان  به خوبی از عهده بر می‌آید.

مانند بسیاری از آلبوم‌های محمدرضا شجریان  در ابتدای آلبوم درآمدی می‌شنویم که زمینه را برای اجرای آواز آماده می‌کند. این قطعه‌ها معمولا متناسب با نوع آواز و تصنیف آن است. چنان‌که در آواز  جانا حدیث حُسنت در داستان نگنجد  و  یا تصنیف می‌دانم، ریتم درآمد بسیار آرام‌تر از دیگر قطعات است.

چنان مستم چنان مستم من امشب
که از چَنبَر برون جستم من امشب
چنان چیزی که در خاطر نیابد
چنان‌ هستم چنان‌ هستم من امشب
به جان با آسمان عشق رفتم
به صورت‌گر در این پستم من امشب
بشوی ای عقل دست خویش از من
که در مجنون بپیوستم من امروز
چو واگشت او پِیِ او می‌دویدم
دمی از پای ننشستم من امشب (مولوی)

هنرمندان:
داریوش پیرنیاکان: تار
جمشید عندلیبی: نی

مسعود شناسا: سنتو
محمد فیروزی: بربط
سعید فرج‌پوری: کمانچه و قیچک
همایون شجریان: تمبک

معرفی ردیف های آواز آلبوم آسمان عشق

دستگاه: سه گاه

تار: داریوش پیرنیاکان

نی: جمشید عندلیبی

سنتور: مسعود شناسا

بربط: محمد فیروزی

کمانچه و غژک: سعید فرجپوری

تنبک: همایون شجریان

سال اجرا: ۱۳۷۰

سال انتشار: ۱۳۷۱

آواز : وصف عشق

غزل : عطار

۱ جانا حدیث حسنت در داستان نگنجد                رمزی ز راز عشقت در صد زبان نگنجد

درآمد سه گاه

۲ سودای زلف و خالت در هر خیال ناید                    اندیشه وصالت جز در گمان نگنجد

درآمد سه گاه

۳ هرگز نشان ندادند از کوی تو کسی را                  زیرا که راه کویت اندر نشان نگنجد

مویه

۴ آهی که عاشقانت از حلق جان برآرند                 هم در زمان نیاید هم در مکان نگنجد

زابل

۵ آنجا که عاشقانت یک دم حضور یابند                دل در حساب ناید جان در میان نگنجد

شکسته مویه

۶ اندر ضمیر دل ها گنجی نهان نهادی                      از دل اگر برآید در آسمان نگنجد

مخالف

۷ عطار وصف عشقت چون در عبارت آرد؟       زیرا که وصف عشقت اندر بیان نگنجد

فرود

مشخصات عروضی:

وزن: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن

بحر: مضارع مثمن اخرب

تصنيف : مي دانم

كلام: مولانا

به گرد دل همی گردی چه خواهی کرد می دانم
چه خواهی کرد دل را خون و رخ را زرد می دانم 
يکی بازی برآوردی که رخت دل همه بردی
چه خواهی بعد از اين بازی دگر آورد می دانم 
به يک غمزه جگر خستی پس آتش اندر او بستی
بخواهی پخت می بينم بخواهی خورد می دانم 
به حق اشک گرم من به حق آه سرد من
که گرمم پرس چون بينی که گرم از سرد می دانم 
مرا دل سوزد و سينه تو را دامن ولی فرق است
که سوز از سوز و دود از دود و درد از درد می دانم 
به دل گويم که چون مردان صبوری کن دلم گويد
نه مردم نی زن ار از غم ز زن تا مرد می دانم 
دلا چون گرد برخيزی ز هر بادی نمی گفتی
که از مردی برآوردن ز دريا گرد می دانم 
جوابم داد دل کان مه چو جفت و طاق می بازد
چو ترسا جفت گويم گر ز جفت و فرد می دانم 
چو در شطرنج شد قايم بريزد نرد شش پنجی
بگويم مات غم باشم اگر اين نرد می دانم

آواز: درد فراق

غزل: عطار

۱ جانا ز فراق تو این محنت جان تا کی؟           دل در غم عشق تو رسوای جهان تا کی؟

مخالف سه گاه جمله اول

۲ چون جان و دلم خون شد در درد فراق تو       بر بوی وصال تو دل بر سر جان تا کی؟

مخالف سه گاه جمله دوم

۳ نآمد گه آن آخر که ز پرده برون آیی            آن روی بدان خوبی در پرده نهان تا کی؟

مخالف سه گاه جمله سوم

۴ بشکن به سر زلفت این بند گران از دل           بر پای دل مسکین این بند گران تا کی؟

مغلوب

۵ دل بردن مشتاقان از غیرت خود تا چند      خون خوردن خاموشی زین دلشدگان تا کی؟

پس مخالف فرود

۶ گر عاشق دلداری ور سوخته یاری         بی نام و نشان می رو زاین نام و نشان تا کی؟

مویه

مشخصات عروضی:

وزن: مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن

بحر: هزج مثمن اخرب

آواز: عاشق رسوا

غزل: عطار

۱ زهی در کوی عشقت مسکن دل                 چه می خواهی از این خون خوردن دل

۲ چکیده خون دل بر دامن جان                                  گرفته جان پر خون دامن دل

۳ از آن روزی که دل دیوانه ی توست                   به صد جان من شدم در شیون دل

۴ منادی می کنند در شهر امروز                              که خون عاشقان بر گردن دل

۵ چو رسوا کرد ما را درد عشقت                            همی کوشم به رسوا کردن دل

۶ چو عشقت آتشی در جان من زد                            برآمد دود عشق از روزن دل

۷ مکن جانا دل مارا نگه دار                                   که آسان است بر تو بردن دل

۸ چو گل اندر هوای روی خوبت                           به خون در می کشم پیراهن دل

۹ بیا جانا دل عطار شاد کن                                   که نزدیک است وقت رفتن دل

دو بیتی خوانی در سه گاه (نوعی مثنوی خوانی)

مشخصات عروضی:

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (مفاعیل)

بحر: هزج مسدس محذوف (مقصور)

تصنيف : آسمان عشق

كلام : مولانا

چنان مستم چنان مستم من امشب           که از چنبر برون جستم من امشب

چنان چیزی که در خاطر نیابد                       چنانستم چنانستم من امشب

به جان با آسمان عشق رفتم             به صورت گر در این پستم من امشب

گرفتم گوش عقل و گفتم ای عقل          برون رو کز تو وارستم من امشب

بشوی ای عقل دست خویش از من          که در مجنون بپیوستم من امشب

به دستم داد آن یوسف ترنجی           که هر دو دست خود خستم من امشب

چنانم کرد آن ابریق پر می                 که چندین خنب بشکستم من امشب

نمی‌دانم کجایم لیک فرخ مقامی                        کاندر و هستم من امشب

بیامد بر درم اقبال نازان                     ز مستی در بر او بستم من امشب

چو واگشت او پی او می‌دویدم                  دمی از پای ننشستم من امشب

چو نحن اقربم معلوم آمد                         دگر خود را بنپرستم من امشب

مبند آن زلف شمس الدین تبریز      که چون ماهی در این شستم من امشب

دانلود از لینک زیر

http://www.mediafire.com/?wvytdmyww2e